Androlojide Yapay Zekânın Yükselişi — Prof. Dr. Tümay İpekçi ile Söyleşi
Soru 1: Sayın Prof. Dr. Tümay İpekçi, androlojide yapay zekâya neden ihtiyaç duyuluyor?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Günümüzde erkek infertilitesi vakaları küresel olarak artıyor. Tanı süreçleri ise oldukça karmaşık. Bu nedenle daha etkin, hızlı ve güvenilir analiz yöntemlerine ihtiyacımız var. Yapay zekâ bu noktada devreye giriyor. Ayrıca, özellikle uzman sayısının yetersiz olduğu bölgelerde tanı ve tedavi olanaklarını genişletme kapasitesine sahip. Bireyselleştirilmiş tanı, öngörü ve izlem planları da YZ’nin sunduğu önemli avantajlardan biri.
⸻
Soru 2: Yapay zekânın androlojideki başlıca kullanım alanları nelerdir?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Oldukça geniş bir yelpazede kullanılıyor. Bunların başında semen analizi, hormon düzeyi tahmini, görüntüleme ve tanı, kişiselleştirilmiş tedavi planlama ve uzaktan takip geliyor. Hepsi hastanın daha etkili ve bireye özel bir şekilde değerlendirilmesini sağlıyor.
⸻
Soru 3: Semen analizinde yapay zekâ nasıl devreye giriyor?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
YZ destekli görüntü işleme algoritmaları sayesinde sperm sayısı, motilitesi (hareketliliği) ve morfolojisi analiz edilebiliyor. Bu sistemler, insan hatasını en aza indiriyor ve yorum farklarını ortadan kaldırıyor. Örneğin ExSeed gibi mobil sistemler, evde kullanım kolaylığı, gizlilik ve sürekli takip gibi avantajlar sağlıyor.
⸻
Soru 4: Hormon düzeylerinin tahmininde YZ nasıl çalışıyor?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Yapay zekâ, hastaların zaman içinde toplanan hormon seviyelerini analiz ederek kişisel hormonal ritimleri ortaya çıkarabiliyor. Böylece hipogonadizm, andropoz ya da hipofiz disfonksiyonu gibi durumları erken evrede tanımlayabiliyoruz. Ayrıca libido kaybı, erektil disfonksiyon ve depresyon gibi belirtilerin arkasındaki hormonal nedenleri önceden kestirmek mümkün.
⸻
Soru 5: Görüntüleme tekniklerinde YZ’nin katkısından bahseder misiniz?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Ultrason, MR ve Doppler gibi görüntüleme yöntemlerinde YZ, şüpheli bölgeleri otomatik olarak işaretleyebiliyor. Bu, hem gözden kaçabilecek detayların fark edilmesini sağlıyor hem de süreci hızlandırıyor. Örneğin testis kitlesi tespiti, prostat hacmi ölçümü, varikosel değerlendirmesi gibi birçok konuda büyük katkı sağlıyor.
⸻
Soru 6: Tedavi planlamasında yapay zekâ nasıl bir rol oynuyor?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Hastanın yaşı, semptomları, hormon düzeyleri, sperm parametreleri ve genetik profili gibi çok sayıda veriyi analiz ederek en uygun tedavi seçeneğini öngörebiliyoruz. Böylece tedaviye daha hızlı ulaşılabiliyor ve başarı oranı artıyor. Yani hastaya özgü, en etkili tedavi stratejisi geliştirilebiliyor.
⸻
Soru 7: Uzaktan takip sistemlerinde YZ’nin yeri nedir?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Mobil uygulamalar, giyilebilir cihazlar ve evde yapılan ölçümler aracılığıyla hastanın günlük sağlık verileri toplanıyor. Bu veriler analiz edilerek erken uyarı sistemleri oluşturuluyor. Örneğin testosteron replasman tedavisi alan bir hastada, doz ayarlamaları bile otomatik önerilebiliyor. Ayrıca chatbot’lar sayesinde hastalara bilgi sunumu ve yönlendirme kolaylaşıyor.
⸻
Soru 8: YZ’nin sağladığı avantajlar nelerdir?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Zaman tasarrufu sağlıyor, subjektif yorum farklılıklarını azaltıyor, erken tanıya olanak veriyor. Ayrıca maliyeti düşürüyor çünkü gereksiz testleri ve tedavileri önleyebiliyor. En önemlisi de tedavi süreçlerini kişiselleştirerek daha başarılı sonuçlar alınmasını sağlıyor.
⸻
Soru 9: Peki ya handikaplar?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Elbette bazı zorluklar da var. Yüksek kaliteli ve doğru veri setlerine ihtiyaç duyuluyor. Etik ve hukuki sorumluluklar hâlâ tartışmalı. Ayrıca yapay zekâya entegre sistemlerin her klinikte bulunmaması bir başka sorun. Hasta-hekim ilişkisinin zayıflaması gibi sosyolojik etkiler de göz önüne alınmalı.
⸻
Soru 10: Son olarak, yapay zekânın androlojideki geleceğini nasıl görüyorsunuz?
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Yapay zekâ, yakın gelecekte sadece tanı koymada değil, tedavi yönetiminde de etkin bir rol oynayacak. Özellikle robotik cerrahilerde YZ destekli karar sistemleri yaygınlaşacak. Uzaktan izleme artık sadece danışma değil, aktif tedavi yönetimi seviyesine ulaşacak. Bu da hastalara hem konfor hem de etkin tedavi sağlayacak.
⸻
Teşekkür ederiz Prof. Dr. Tümay İpekçi.
Prof. Dr. Tümay İpekçi:
Ben teşekkür ederim. Bu teknolojik dönüşümün hasta yararına kullanılması adına tüm bilim insanlarının katkısına ihtiyaç var.